ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) గురించి సమగ్ర సమాచారం : About World Health Organization In Telugu

పరిచయం

ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (World Health Organization - WHO) అనేది ఐక్యరాష్ట్ర సమితి (United Nations) యొక్క ఒక ప్రత్యేక సంస్థ, ఇది ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రజారోగ్యాన్ని ప్రోత్సహించడానికి, ఆరోగ్య సమస్యలను పరిష్కరించడానికి, మరియు అన్ని జాతుల ప్రజలకు ఉన్నతమైన ఆరోగ్య స్థాయిని సాధించడానికి 1948లో స్థాపించబడింది. ఈ సంస్థ యొక్క ప్రధాన కార్యాలయం స్విట్జర్లాండ్‌లోని జెనీవాలో ఉంది. WHO యొక్క లక్ష్యం "ప్రతి ఒక్కరికీ సాధ్యమైనంత ఉత్తమ ఆరోగ్యాన్ని అందించడం" మరియు ఆరోగ్యాన్ని శారీరక, మానసిక, మరియు సామాజిక శ్రేయస్సుగా నిర్వచించడం. ఈ సమగ్ర ఆర్టికల్‌లో WHO యొక్క చరిత్ర, నిర్మాణం, లక్ష్యాలు, కార్యక్రమాలు, విజయాలు, సవాళ్లు, భారతదేశంలోని పాత్ర, మరియు భవిష్యత్తు దిశలను తెలుగులో వివరంగా చర్చిస్తాము.

WHO యొక్క చరిత్ర

ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ ఏప్రిల్ 7, 1948న స్థాపించబడింది, ఈ రోజును ప్రపంచవ్యాప్తంగా "ప్రపంచ ఆరోగ్య దినోత్సవం"గా జరుపుకుంటారు. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత, అంతర్జాతీయ సమాజం ఆరోగ్య సమస్యలను సమిష్టిగా ఎదుర్కొనేందుకు ఒక సంస్థ అవసరమని గుర్తించింది. ఈ నేపథ్యంలో, ఐక్యరాష్ట్ర సమితి యొక్క సమావేశంలో WHO ఏర్పాటు చేయబడింది. ప్రారంభంలో, WHO దృష్టి అంటు వ్యాధులైన స్మాల్‌పాక్స్, మలేరియా, ట్యూబర్‌క్యులోసిస్, మరియు కలరా వంటి వ్యాధుల నియంత్రణపై ఉండేది. కాలక్రమేణా, WHO ఆరోగ్య సమస్యల యొక్క విస్తృత శ్రేణిని పరిష్కరించడం ప్రారంభించింది, ఇందులో అంటుకాని వ్యాధులు, మానసిక ఆరోగ్యం, మరియు పర్యావరణ ఆరోగ్యం ఉన్నాయి.

స్థాపన మరియు ప్రారంభ లక్ష్యాలు

WHO యొక్క రాజ్యాంగం 1948లో ఆమోదించబడింది, ఇది ఆరోగ్యాన్ని "కేవలం వ్యాధి లేకపోవడం కాదు, శారీరక, మానసిక, మరియు సామాజిక శ్రేయస్సు యొక్క స్థితి"గా నిర్వచించింది. ఈ నిర్వచనం ఆరోగ్యం గురించి సమగ్ర దృక్పథాన్ని అందించింది మరియు ఆరోగ్య సమస్యలను బహుముఖంగా పరిష్కరించే మార్గాన్ని సూచించింది. WHO యొక్క ప్రారంభ లక్ష్యాలలో అంటు వ్యాధుల నిర్మూలన, ఆరోగ్య సేవలకు ప్రాప్యతను మెరుగుపరచడం, ఆరోగ్య సమాచార సేకరణ, మరియు అంతర్జాతీయ ఆరోగ్య సహకారం ఉన్నాయి.

WHO యొక్క పరిణామం

స్థాపన తర్వాత, WHO తన కార్యక్రమాలను విస్తరించింది. 1950లలో, స్మాల్‌పాక్స్ నిర్మూలన కార్యక్రమం ప్రారంభించబడింది, ఇది 1980 నాటికి పూర్తిగా విజయవంతమైంది. 1960లలో, WHO టీకా కార్యక్రమాలను బలోపేతం చేసింది, మరియు 1970లలో ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ (Primary Health Care) భావనను ప్రోత్సహించింది. 21వ శతాబ్దంలో, WHO కొత్త సవాళ్లను ఎదుర్కొంది, ఇందులో HIV/AIDS, ఇబోలా, జికా, మరియు COVID-19 వంటి మహమ్మారులు ఉన్నాయి.

WHO యొక్క నిర్మాణం

WHO ఒక సంక్లిష్టమైన నిర్మాణాన్ని కలిగి ఉంది, ఇది ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆరోగ్య కార్యకలాపాలను సమర్థవంతంగా నిర్వహించడానికి రూపొందించబడింది. ఈ సంస్థలో మూడు ప్రధాన భాగాలు ఉన్నాయి:

ప్రపంచ ఆరోగ్య సభ (World Health Assembly): ఇది WHO యొక్క అత్యున్నత నిర్ణయాధికార సంస్థ. 194 సభ్య దేశాల ప్రతినిధులు ప్రతి సంవత్సరం జెనీవాలో సమావేశమై, WHO యొక్క విధానాలు, బడ్జెట్, మరియు కార్యక్రమాలను నిర్ణయిస్తారు. ఈ సభ డైరెక్టర్-జనరల్‌ను కూడా ఎన్నుకుంటుంది.

కార్యనిర్వాహక మండలి (Executive Board): ఈ మండలిలో 34 మంది సభ్యులు ఉంటారు, వీరు ఆరోగ్య రంగంలో నిపుణులు మరియు మూడు సంవత్సరాల పాటు సేవలు అందిస్తారు. వారు ప్రపంచ ఆరోగ్య సభ యొక్క నిర్ణయాలను అమలు చేయడానికి సలహాలు ఇస్తారు మరియు కార్యక్రమాలను పర్యవేక్షిస్తారు.

సచివాలయం (Secretariat): ఇది WHO యొక్క రోజువారీ కార్యకలాపాలను నిర్వహిస్తుంది. డైరెక్టర్-జనరల్ నేతృత్వంలో, సచివాలయం ఆరోగ్య నిపుణులు, శాస్త్రవేత్తలు, మరియు సాంకేతిక నిపుణులతో కూడి ఉంటుంది, వీరు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆరోగ్య కార్యక్రమాలను సమన్వయం చేస్తారు.

ప్రాంతీయ కార్యాలయాలు

WHO ఆరు ప్రాంతీయ కార్యాలయాలను కలిగి ఉంది, ఇవి స్థానిక ఆరోగ్య సమస్యలను పరిష్కరించడానికి సహాయపడతాయి:

ఆఫ్రికా: బ్రజావిల్లే, కాంగో

అమెరికాస్: వాషింగ్టన్ డీసీ, యుఎస్ఏ

ఆగ్నేయ ఆసియా: న్యూ ఢిల్లీ, భారతదేశం

యూరప్: కోపెన్‌హాగన్, డెన్మార్క్

తూర్పు మధ్యధరా: కైరో, ఈజిప్ట్

పశ్చిమ పసిఫిక్: మనీలా, ఫిలిప్పీన్స్

ప్రతి ప్రాంతీయ కార్యాలయం ఆ ప్రాంతంలోని ఆరోగ్య సవాళ్లను గుర్తించి, స్థానిక ప్రభుత్వాలతో కలిసి పనిచేస్తుంది.

సభ్య దేశాలు

WHOలో 194 సభ్య దేశాలు ఉన్నాయి, ఇవి సంస్థ యొక్క నిర్ణయాలలో పాల్గొంటాయి. అదనంగా, రెండు అసోసియేట్ సభ్య దేశాలు (ప్యూర్టో రికో మరియు టోకెలౌ) ఉన్నాయి. సభ్య దేశాలు WHO యొక్క బడ్జెట్‌కు ఆర్థికంగా సహకరిస్తాయి మరియు దాని కార్యక్రమాలలో పాల్గొంటాయి.

WHO యొక్క లక్ష్యాలు మరియు ఉద్దేశాలు

WHO యొక్క లక్ష్యాలు ప్రపంచ ఆరోగ్య రంగంలో సమగ్రమైన లక్షణాలను కలిగి ఉన్నాయి:

ఆరోగ్య సమానత్వం: అన్ని దేశాలలోని ప్రజలకు, ఆర్థిక స్థితి లేదా భౌగోళిక స్థానం ఏమైనప్పటికీ, సమానమైన ఆరోగ్య సేవలు అందించడం.

వ్యాధి నియంత్రణ: అంటు మరియు అంటుకాని వ్యాధులను నియంత్రించడం, నివారించడం, మరియు నిర్మూలించడం.

ఆరోగ్య వ్యవస్థల బలోపేతం: దేశాలలో ఆరోగ్య వ్యవస్థలను బలోపేతం చేయడం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ సౌకర్యాలను మెరుగుపరచడం.

పరిశోధన మరియు ఆవిష్కరణ: ఆరోగ్య రంగంలో కొత్త సాంకేతికతలు, చికిత్సలు, మరియు టీకాలను అభివృద్ధి చేయడం మరియు ప్రోత్సహించడం.

అత్యవసర స్పందన: మహమ్మారులు, సహజ విపత్తులు, యుద్ధాలు, మరియు మానవ తప్పిదాల వల్ల కలిగే ఆరోగ్య సంక్షోభాలకు త్వరితగతిన స్పందించడం.

పర్యావరణ ఆరోగ్యం: స్వచ్ఛమైన నీరు, గాలి, మరియు సురక్షిత ఆహారం వంటి పర్యావరణ అంశాలను మెరుగుపరచడం.

WHO యొక్క ప్రధాన కార్యక్రమాలు

WHO అనేక కీలక కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తుంది, ఇవి ప్రపంచ ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరచడానికి రూపొందించబడ్డాయి. కొన్ని ముఖ్యమైన కార్యక్రమాలు క్రింద వివరించబడ్డాయి:

1. అంటు వ్యాధుల నియంత్రణ

WHO అంటు వ్యాధుల నియంత్రణలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది. ఈ కార్యక్రమాలు వ్యాధుల వ్యాప్తిని నిరోధించడం మరియు చికిత్సను అందించడంపై దృష్టి సారిస్తాయి:

పోలియో నిర్మూలన: WHO యొక్క గ్లోబల్ పోలియో ఎరాడికేషన్ ఇనిషియేటివ్ ద్వారా, పోలియో కేసులు 99.9% తగ్గాయి. ప్రస్తుతం, కొన్ని దేశాలలో మాత్రమే పోలియో కేసులు నమోదవుతున్నాయి.

HIV/AIDS: HIV/AIDS నివారణ, చికిత్స, మరియు సంరక్షణ కోసం WHO యాంటీరెట్రోవైరల్ థెరపీ (ART) మార్గదర్శకాలను అందిస్తుంది. ఈ కార్యక్రమాలు మిలియన్ల మంది జీవితాలను రక్షించాయి.

మలేరియా: మలేరియా నియంత్రణ కోసం WHO దోమతెరలు, ఔషధాలు, మరియు టీకాలను ప్రోత్సహిస్తుంది. రోల్ బ్యాక్ మలేరియా కార్యక్రమం ఈ దిశలో ముఖ్యమైనది.

ట్యూబర్‌క్యులోసిస్ (TB): WHO యొక్క స్టాప్ టీబీ భాగస్వామ్యం టీబీ నిర్ధారణ, చికిత్స, మరియు నివారణను మెరుగుపరిచింది.

2. అంటుకాని వ్యాధులు

అంటుకాని వ్యాధులు (Non-Communicable Diseases - NCDs) లాంటి క్యాన్సర్, డయాబెటిస్, గుండె జబ్బులు, మరియు దీర్ఘకాలిక ఊపిరితిత్తుల వ్యాధులు ప్రపంచవ్యాప్తంగా మరణాలకు ప్రధాన కారణం. WHO ఈ వ్యాధుల నివారణ కోసం క్రింది వ్యూహాలను ప్రోత్సహిస్తుంది:

ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలి, సమతుల్య ఆహారం, మరియు శారీరక శ్రమ.

పొగాకు మరియు మద్యం వినియోగాన్ని తగ్గించే విధానాలు.

NCDల నిర్ధారణ మరియు చికిత్స కోసం ఆరోగ్య సౌకర్యాలను మెరుగుపరచడం.

3. టీకా కార్యక్రమాలు

WHO యొక్క విస్తృత ఇమ్యూనైజేషన్ కార్యక్రమాలు పిల్లలు మరియు పెద్దలలో వ్యాధుల నివారణకు సహాయపడతాయి. గ్లోబల్ వ్యాక్సిన్ యాక్షన్ ప్లాన్ ద్వారా, WHO హెపటైటిస్ B, డిప్తీరియా, టెటనస్, పెర్టుసిస్, మీజిల్స్, రుబెల్లా, మరియు పోలియో వంటి వ్యాధులకు వ్యాక్సిన్లను ప్రోత్సహిస్తుంది. COVAX కార్యక్రమం ద్వారా, COVID-19 టీకాలను తక్కువ ఆదాయ దేశాలకు అందించడంలో WHO కీలక పాత్ర పోషించింది.

4. మాతా శిశు ఆరోగ్యం

WHO మాతా శిశు ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరచడానికి అనేక కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తుంది:

గర్భిణీ స్త్రీలకు సురక్షితమైన ప్రసవ సౌకర్యాలు మరియు ప్రసవానంతర సంరక్షణ.

నవజాత శిశువులకు టీకాలు మరియు పోషకాహారం అందించడం.

మాతా శిశు మరణ రేటును తగ్గించడానికి ఆరోగ్య కార్యకర్తల శిక్షణ.

5. పర్యావరణ ఆరోగ్యం

పర్యావరణ కాలుష్యం, స్వచ్ఛమైన నీటి లభ్యత, మరియు సురక్షిత ఆహారం వంటి అంశాలపై WHO దృష్టి సారిస్తుంది. ఈ కార్యక్రమాలు క్రింది అంశాలపై దృష్టి పెడతాయి:

స్వచ్ఛమైన తాగునీటి సరఫరా మరియు పారిశుద్ధ్యం.

వాయు కాలుష్యాన్ని తగ్గించడం మరియు ఆరోగ్యకరమైన పర్యావరణాన్ని ప్రోత్సహించడం.

ఆహార భద్రతా ప్రమాణాలను అమలు చేయడం.

6. మానసిక ఆరోగ్యం

మానసిక ఆరోగ్యం ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఒక ముఖ్యమైన సమస్యగా మారింది. WHO యొక్క మానసిక ఆరోగ్య యాక్షన్ ప్లాన్ డిప్రెషన్, ఆందోళన, మరియు ఇతర మానసిక రుగ్మతల నిర్ధారణ మరియు చికిత్సను మెరుగుపరచడంపై దృష్టి సారిస్తుంది. ఈ కార్యక్రమం మానసిక ఆరోగ్య సేవలకు ప్రాప్యతను పెంచడం మరియు సమాజంలో స్టిగ్మాను తగ్గించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

7. అత్యవసర ఆరోగ్య స్పందన

WHO యొక్క హెల్త్ ఎమర్జెన్సీ ప్రోగ్రామ్ మహమ్మారులు, సహజ విపత్తులు, మరియు సంఘర్షణల వల్ల కలిగే ఆరోగ్య సంక్షోభాలకు స్పందించడానికి రూపొందించబడింది. ఈ కార్యక్రమం వేగవంతమైన స్పందన, సాంకేతిక సహాయం, మరియు ఔషధాల పంపిణీని నిర్ధారిస్తుంది.

WHO యొక్క విజయాలు

WHO గత ఏడు దశాబ్దాలలో అనేక ముఖ్యమైన విజయాలను సాధించింది, ఇవి ప్రపంచ ఆరోగ్య రంగంలో దాని ప్రభావాన్ని చూపిస్తాయి:

1. స్మాల్‌పాక్స్ నిర్మూలన

WHO యొక్క అత్యంత గుర్తించదగిన విజయం 1980లో స్మాల్‌పాక్స్ (మశూచి) వ్యాధిని పూర్తిగా నిర్మూలించడం. ఈ విజయం ప్రపంచవ్యాప్త టీకా కార్యక్రమాలు, నిఘా వ్యవస్థలు, మరియు అంతర్జాతీయ సహకారం ద్వారా సాధ్యమైంది. స్మాల్‌పాక్స్ నిర్మూలన మానవ చరిత్రలో ఒక మైలురాయిగా పరిగణించబడుతుంది.

2. పోలియో రహిత ప్రపంచం

WHO యొక్క గ్లోబల్ పోలియో ఎరాడికేషన్ ఇనిషియేటివ్ ద్వారా, పోలియో కేసులు 1988 నుండి 99.9% తగ్గాయి. ప్రస్తుతం, ఆఫ్ఘనిస్తాన్ మరియు పాకిస్తాన్ వంటి కొన్ని దేశాలలో మాత్రమే పోలియో కేసులు నమోదవుతున్నాయి. ఈ కార్యక్రమం ప్రపంచవ్యాప్తంగా  Tika కవరేజీని మెరుగుపరచడంలో సహాయపడింది.

3. HIV/AIDS చికిత్స

WHO యొక్క మార్గదర్శకాలు మరియు కార్యక్రమాలు HIV/AIDS బాధితులకు యాంటీరెట్రోవైరల్ థెరపీ (ART) అందుబాటులోకి తీసుకొచ్చాయి. 2023 నాటికి, 30 మిలియన్లకు పైగా HIV బాధితులు ART చికిత్స పొందుతున్నారు, దీని వల్ల వారి జీవన నాణ్యత మెరుగైంది.

4. COVID-19 స్పందన

2020లో COVID-19 మహమ్మారి సమయంలో, WHO ప్రపంచవ్యాప్తంగా దేశాలకు సాంకేతిక సలహాలు, టీకా అభివృద్ధి, మరియు పంపిణీలో కీలక పాత్ర పోషించింది. COVAX కార్యక్రమం ద్వారా, తక్కువ ఆదాయ దేశాలకు బిలియన్ల డోసుల COVID-19 టీకాలు అందించబడ్డాయి. WHO యొక్క సమన్వయం మరియు సలహాలు మహమ్మారి నియంత్రణలో సహాయపడ్డాయి.

5. మీజిల్స్ మరియు రుబెల్లా తగ్గింపు

WHO యొక్క టీకా కార్యక్రమాల ద్వారా, మీజిల్స్ మరియు రుబెల్లా కేసులు గణనీయంగా తగ్గాయి. గ్లోబల్ వ్యాక్సిన్ యాక్షన్ ప్లాన్ ద్వారా, WHO మీజిల్స్-రుబెల్లా (MR) టీకాను ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రోత్సహించింది, దీని ఫలితంగా మిలియన్ల మంది పిల్లలు ఈ వ్యాధుల నుండి రక్షించబడ్డారు. 2000 నుండి 2020 వరకు, మీజిల్స్ వల్ల మరణాలు 73% తగ్గాయి, ఇది WHO యొక్క సమVaccine ఇనిషియేటివ్ ద్వారా సాధించిన ఈ విజయం టీకా కవరేజీ పెంచడంలో మరియు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆరోగ్య సమస్యలను ఎదుర్కోవడంలో WHO యొక్క నిబద్ధతను నొక్కి చెబుతుంది.

6. టీబీ నియంత్రణ

WHO యొక్క స్టాప్ టీబీ భాగస్వామ్యం ట్యూబర్‌క్యులోసిస్ (TB) నిర్ధారణ, చికిత్స, మరియు నివారణను మెరుగుపరచడంలో కీలక పాత్ర పోషించింది. WHO మార్గదర్శకాలు డాట్స్ (Directly Observed Treatment, Short-course) వ్యూహాన్ని ప్రోత్సహించాయి, ఇది టీబీ చికిత్సలో విజయవంతమైన ఫలితాలను సాధించింది. 2000 నుండి, WHO యొక్క టీబీ కార్యక్రమాలు 60 మిలియన్లకు పైగా జీవితాలను రక్షించాయి.

7. హెపటైటిస్ నియంత్రణ

WHO హెపటైటిస్ B మరియు C వంటి వైరల్ హెపటైటిస్ వ్యాధుల నియంత్రణ కోసం గ్లోబల్ హెపటైటిస్ స్ట్రాటజీని అమలు చేస్తుంది. ఈ కార్యక్రమం హెపటైటిస్ B టీకా కవరేజీని పెంచడం, నిర్ధారణను మెరుగుపరచడం, మరియు చికిత్సకు ప్రాప్యతను విస్తరించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. 2030 నాటికి హెపటైటిస్ బాధితుల సంఖ్యను 90% తగ్గించడం WHO యొక్క లక్ష్యం.

WHO ఎదుర్కొన్న సవాళ్లు

విజయాలు సాధించినప్పటికీ, WHO అనేక సవాళ్లను ఎదుర్కొంటుంది, ఇవి దాని లక్ష్యాల సాధనలో అడ్డంకులుగా ఉన్నాయి:

1. ఆర్థిక సమస్యలు

WHO యొక్క బడ్జెట్ ప్రధానంగా సభ్య దేశాల సహకారం మరియు దాతల సహాయంపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఆర్థిక సంక్షోభ సమయాల్లో ఈ నిధులు తగ్గడం వల్ల కార్యక్రమాల అమలు కష్టతరమవుతుంది. ఉదాహరణకు, 2023-2024 బడ్జెట్‌లో, WHO యొక్క ఆర్థిక అవసరాలలో 30% మాత్రమే పూర్తిగా నిధులు సమకూరాయి.

2. రాజకీయ ఒత్తిడి

WHO ఒక అంతర్జాతీయ సంస్థ కావడం వల్ల, రాజకీయ ఒత్తిడులు మరియు దేశాల మధ్య విభేదాలు దాని నిర్ణయాలపై ప్రభావం చూపుతాయి. ఉదాహరణకు, COVID-19 మహమ్మారి సమయంలో, కొన్ని దేశాలు WHO యొక్క సలహాలను రాజకీయ కోణంలో విమర్శించాయి, దీని వల్ల సంస్థ యొక్క విశ్వసనీయతపై ప్రశ్నలు లేవనెత్తాయి.

3. కొత్త వ్యాధుల ఆవిర్భావం

కొత్త మరియు పునరావిర్భవించే వ్యాధులు (ఉదాహరణకు, ఇబోలా, జికా, COVID-19) WHO యొక్క స్పందన సామర్థ్యాన్ని పరీక్షిస్తాయి. ఈ వ్యాధుల వేగవంతమైన వ్యాప్తి మరియు అనిశ్చితి వల్ల త్వరిత స్పందన మరియు సమన్వయం అవసరం, ఇది లాజిస్టికల్ మరియు సాంకేతిక సవాళ్లను సృష్టిస్తుంది.

4. ఆరోగ్య అసమానతలు

పేద మరియు అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో ఆరోగ్య సేవలకు ప్రాప్యత లేకపోవడం WHO యొక్క ప్రధాన సవాలు. ఉదాహరణకు, ఆఫ్రికాలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో, ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ సౌకర్యాలు తక్కువగా ఉన్నాయి, దీని వల్ల టీకా కవరేజీ మరియు చికిత్స అందుబాటులో గణనీయమైన అంతరాలు ఉన్నాయి.

5. యాంటీమైక్రోబయల్ రెసిస్టెన్స్ (AMR)

యాంటీబయాటిక్స్ మరియు ఇతర యాంటీమైక్రోబయల్ ఔషధాలకు వ్యాధికారక బ్యాక్టీరియా నిరోధకత పెరగడం WHO ఎదుర్కొంటున్న మరో సవాలు. AMR వల్ల సాధారణ ఇన్ఫెక్షన్ల చికిత్స కష్టతరమవుతుంది, దీని వల్ల ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆరోగ్య సంక్షోభం ఏర్పడే అవకాశం ఉంది. WHO యొక్క గ్లోబల్ యాక్షన్ ప్లాన్ ఆన్ AMR ఈ సమస్యను పరిష్కరించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది, కానీ దీనికి బహుళ రంగాల సహకారం అవసరం.

WHO యొక్క భవిష్యత్తు దిశలు

WHO భవిష్యత్తులో క్రింది అంశాలపై దృష్టి సారిస్తుంది, ఇవి ప్రపంచ ఆరోగ్య రంగంలో మరింత పురోగతిని సాధించడానికి రూపొందించబడ్డాయి:

1. సార్వత్రిక ఆరోగ్య కవరేజ్ (UHC)

2030 నాటికి అందరికీ ఆరోగ్య సేవలు అందుబాటులో ఉండేలా చేయడం WHO యొక్క ప్రధాన లక్ష్యం. UHC ద్వారా, ప్రతి వ్యక్తి ఆర్థిక భారం లేకుండా అవసరమైన ఆరోగ్య సేవలను పొందగలడు. ఈ లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి, WHO ఆరోగ్య వ్యవస్థల బలోపేతం, ఆరోగ్య బీమా విస్తరణ, మరియు ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ సౌకర్యాల మెరుగుదలపై దృష్టి సారిస్తుంది.

2. డిజిటల్ ఆరోగ్యం

డిజిటల్ సాంకేతికతలు ఆరోగ్య సేవలను మెరుగుపరచడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తున్నాయి. WHO టెలిమెడిసిన్, ఆరోగ్య డేటా విశ్లేషణలు, మరియు కృత్రిమ మేధస్సు (AI) ఆధారిత సాధనాలను ప్రోత్సహిస్తుంది. గ్లోబల్ స్ట్రాటజీ ఆన్ డిజిటల్ హెల్త్ (2020-2025) ద్వారా, WHO డిజిటల్ ఆరోగ్య సాంకేతికతలను అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో విస్తరించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది.

3. మహమ్మారి సంసిద్ధత

COVID-19 మహమ్మారి భవిష్యత్ మహమ్మారులకు సన్నద్ధంగా ఉండటం యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెప్పింది. WHO యొక్క పాండమిక్ ఇన్ఫ్లుఎంజా ప్రిపేర్డ్‌నెస్ ఫ్రేమ్‌వర్క్ మరియు హెల్త్ ఎమర్జెన్సీ ప్రోగ్రామ్ ఆరోగ్య వ్యవస్థలను బలోపేతం చేయడం, నిఘా వ్యవస్థలను మెరుగుపరచడం, మరియు టీకా అభివృద్ధి సామర్థ్యాన్ని పెంచడం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి.

4. సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలు (SDGs)

WHO ఐక్యరాష్ట్ర సమితి యొక్క సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలను (SDGs) సాధించడంలో సహాయపడుతుంది, ముఖ్యంగా SDG 3 (ఆరోగ్యం మరియు శ్రేయస్సు). ఈ లక్ష్యం అన్ని వయసుల వారికి ఆరోగ్యకరమైన జీవితాన్ని నిర్ధారించడం మరియు శ్రేయస్సును ప్రోత్సహించడం కోసం రూపొందించబడింది.

5. ఆరోగ్యకరమైన వృద్ధాప్యం

ప్రపంచ జనాభాలో వృద్ధుల సంఖ్య పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో, WHO ఆరోగ్యకరమైన వృద్ధాప్యాన్ని ప్రోత్సహించడంపై దృష్టి సారిస్తుంది. డికేడ్ ఆఫ్ హెల్తీ ఏజింగ్ (2021-2030) కార్యక్రమం వృద్ధులకు ఆరోగ్య సేవలు, సామాజిక మద్దతు, మరియు సురక్షిత వాతావరణాన్ని అందించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

భారతదేశంలో WHO యొక్క పాత్ర

భారతదేశం, ప్రపంచంలోని అత్యధిక జనాభా కలిగిన దేశాలలో ఒకటిగా, WHO యొక్క ఆరోగ్య కార్యక్రమాలలో కీలక భాగస్వామి. WHO భారతదేశంలో అనేక ఆరోగ్య సమస్యలను పరిష్కరించడంలో సహాయపడింది:

1. పోలియో నిర్మూలన

భారతదేశం 2014లో పోలియో రహిత దేశంగా ప్రకటించబడింది, ఇది WHO యొక్క గ్లోబల్ పోలియో ఎరాడికేషన్ ఇనిషియేటివ్‌కు ఒక పెద్ద విజయం. WHO సాంకేతిక సహాయం, నిఘా వ్యవస్థలు, మరియు టీకా డ్రైవ్‌లు ఈ లక్ష్యాన్ని సాధించడంలో కీలకమైనవి.

2. టీకా కార్యక్రమాలు

భారతదేశంలో యూనివర్సల్ ఇమ్యూనైజేషన్ ప్రోగ్రామ్ (UIP)ను బలోపేతం చేయడంలో WHO సహాయపడింది. మీజిల్స్, రుబెల్లా, హెపటైటిస్ B, మరియు రోటావైరస్ వంటి వ్యాధులకు వ్యాక్సిన్ల కవరేజీని పెంచడంలో WHO మార్గదర్శకాలు ముఖ్యమైనవి.

3. COVID-19 స్పందన

COVID-19 మహమ్మారి సమయంలో, WHO భారతదేశానికి సాంకేతిక సలహాలు, టీకా పంపిణీ వ్యూహాలు, మరియు ఆరోగ్య వ్యవస్థ బలోపేతంలో సహాయపడింది. COVAX కార్యక్రమం ద్వారా, భారతదేశం మిలియన్ల డోసుల COVID-19 టీకాలను సమకూర్చుకుంది.

4. మాతా శిశు ఆరోగ్యం

భారతదేశంలో మాతా శిశు మరణ రేటును తగ్గించడంలో WHO కీలక పాత్ర పోషించింది. నేషనల్ రూరల్ హెల్త్ మిషన్ (NRHM) మరియు ఆయుష్మాన్ భారత్ వంటి కార్యక్రమాలకు WHO సాంకేతిక సహాయం అందించింది, దీని వల్ల గర్భిణీ స్త్రీలకు సురక్షిత ప్రసవ సౌకర్యాలు మరియు శిశు సంరక్షణ మెరుగైంది.

5. అంటుకాని వ్యాధుల నియంత్రణ

భారతదేశంలో డయాబెటిస్, హైపర్‌టెన్షన్, మరియు క్యాన్సర్ వంటి అంటుకాని వ్యాధుల భారం పెరుగుతోంది. WHO యొక్క నేషనల్ ప్రోగ్రామ్ ఫర్ ప్రివెన్షన్ అండ్ కంట్రోల్ ఆఫ్ కాన్సర్, డయాబెటిస్, కార్డియోవాస్కులర్ డిసీజెస్ అండ్ స్ట్రోక్ (NPCDCS)కు సహాయం అందించింది, దీని ద్వారా స్క్రీనింగ్ మరియు చికిత్స సౌకర్యాలు మెరుగైనవి.

తెలుగు రాష్ట్రాలలో WHO యొక్క ప్రభావం

ఆంధ్రప్రదేశ్ మరియు తెలంగాణ రాష్ట్రాలలో WHO యొక్క కార్యక్రమాలు స్థానిక ఆరోగ్య సమస్యలను పరిష్కరించడంలో గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపాయి:

1. పోషకాహార కార్యక్రమాలు

తెలుగు రాష్ట్రాలలో పోషకాహార లోపం, ముఖ్యంగా పిల్లలలో కుష్టం (స్టంటింగ్) మరియు అనీమియా సమస్యలు సాధారణం. WHO యొక్క సాంకేతిక సహాయం ద్వారా, ఇంటిగ్రేటెడ్ చైల్డ్ డెవలప్‌మెంట్ సర్వీసెస్ (ICDS) మరియు పోషకాహార కార్యక్రమాలు బలోపేతం చేయబడ్డాయి. ఉదాహరణకు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో అనీమియా నియంత్రణ కోసం ఐరన్ మరియు ఫోలిక్ యాసిడ్ సప్లిమెంటేషన్ కార్యక్రమాలు మెరుగైనవి.

2. ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ

గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలను బలోపేతం చేయడంలో WHO సహకరిస్తుంది. తెలంగాణలోని బస్తీ దవాఖానలు మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని ఆరోగ్య శ్రీ కార్యక్రమాలు WHO యొక్క మార్గదర్శకాల ఆధారంగా ఆరోగ్య సేవలను విస్తరించాయి.

3. మాతా శిశు ఆరోగ్యం

తెలుగు రాష్ట్రాలలో మాతా శిశు మరణ రేటును తగ్గించడంలో WHO కార్యక్రమాలు సహాయపడ్డాయి. ఆశా (ASHA) కార్యకర్తల శిక్షణ, సురక్షిత ప్రసవ సౌకర్యాలు, మరియు నవజాత శిశు సంరక్షణ కోసం WHO సాంకేతిక సలహాలు అందించింది.

4. అంటు వ్యాధుల నియంత్రణ

డెంగ్యూ, మలేరియా, మరియు చికన్‌గున్యా వంటి వెక్టర్-బోర్న్ వ్యాధులు తెలుగు రాష్ట్రాలలో సాధారణం. WHO యొక్క ఇంటిగ్రేటెడ్ వెక్టర్ మేనేజ్‌మెంట్ (IVM) వ్యూహాలు ఈ వ్యాధుల నియంత్రణలో సహాయపడ్డాయి. ఉదాహరణకు, దోమతెరల పంపిణీ మరియు లార్వా నియంత్రణ కార్యక్రమాలు మెరుగైనవి.

5. ఆరోగ్య అవగాహన

WHO ఆరోగ్య అవగాహన కార్యక్రమాలను ప్రోత్సహిస్తుంది, ఇవి తెలుగు రాష్ట్రాలలో స్థానిక భాషలో ఆరోగ్య సమాచారాన్ని ప్రజలకు అందిస్తాయి. ఉదాహరణకు, స్వచ్ఛత, టీకా ప్రాముఖ్యత, మరియు ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలిపై అవగాహన కార్యక్రమాలు నిర్వహించబడ్డాయి.

WHO యొక్క గ్లోబల్ ఇనిషియేటివ్‌లు మరియు స్థానిక ప్రభావం

WHO యొక్క గ్లోబల్ ఇనిషియేటివ్‌లు తెలుగు రాష్ట్రాలలో స్థానిక ఆరోగ్య వ్యవస్థలపై గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపాయి. ఉదాహరణకు:

త్రిపుల్ బిలియన్ టార్గెట్స్: WHO యొక్క 13వ జనరల్ ప్రోగ్రామ్ ఆఫ్ వర్క్ (2019-2023) కింద, 1 బిలియన్ మందికి UHC, 1 బిలియన్ మందిని ఆరోగ్య సంక్షోభాల నుండి రక్షించడం, మరియు 1 బిలియన్ మంది జీవితాలను మెరుగుపరచడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఈ లక్ష్యాలు తెలుగు రాష్ట్రాలలో ఆరోగ్య సేవల విస్తరణకు దోహదపడ్డాయి.

ప్రపంచ ఆరోగ్య దినోత్సవం: ప్రతి సంవత్సరం ఏప్రిల్ 7న జరుపుకునే ప్రపంచ ఆరోగ్య దినోత్సవం స్థానికంగా ఆరోగ్య అవగాహనను పెంచడంలో సహాయపడింది. 2023లో, "ఆరోగ్యం అందరికీ" అనే థీమ్ తెలుగు రాష్ట్రాలలో సమాన ఆరోగ్య సేవలపై చర్చలను ప్రోత్సహించింది.

ముగింపు

ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) అనేది ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రజారోగ్యాన్ని మెరుగుపరచడంలో అమూల్యమైన సంస్థ. దాని చరిత్ర, నిర్మాణం, లక్ష్యాలు, కార్యక్రమాలు, విజయాలు, మరియు సవాళ్లు ప్రపంచ ఆరోగ్య రంగంలో దాని కీలక పాత్రను స్పష్టం చేస్తాయి. భారతదేశంలో, ముఖ్యంగా ఆంధ్రప్రదేశ్ మరియు తెలంగాణలో, WHO యొక్క కార్యక్రమాలు పోలియో నిర్మూలన, టీకా కవరేజీ, మాతా శిశు ఆరోగ్యం, మరియు అంటు వ్యాధుల నియంత్రణలో గణనీయమైన మార్పులను తీసుకొచ్చాయి. భవిష్యత్తులో, WHO యొక్క సార్వత్రిక ఆరోగ్య కవరేజ్, డిజిటల్ ఆరోగ్యం, మరియు మహమ్మారి సంసిద్ధత కార్యక్రమాలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆరోగ్య సమానత్వాన్ని సాధించడంలో మరింత పురోగతిని సాధిస్తాయి. తెలుగు రాష్ట్రాలలో, WHO యొక్క స్థానిక స్థాయి సహకారం ఆరోగ్య సేవలను మరింత బలోపేతం చేస్తుంది, దీని వల్ల ప్రజల జీవన నాణ్యత మెరుగుపడుతుంది.